Κασμίρ: Ένας Παγκόσμιος Κίνδυνος
Της Άντας Καλλιτέρη.
Οι τεταμένες σχέσεις ανάμεσα στην Ινδία και το Πακιστάν αποτελούν έναν διαχρονικό παράγοντα ανασφάλειας για την Ασία. Η ραγδαία κλιμάκωση που καταγράφεται τους τελευταίους μήνες, όμως, φαίνεται να οδηγεί τις δύο χώρες σε αχαρτογράφητα νερά. Ο βασικός καταλύτης για αυτή την ένταση είναι η προσπάθεια της κεντρικής Ινδικής κυβέρνησης να θέσει την περιοχή του Κασμίρ υπό τον έλεγχό της. Μέχρι πρόσφατα, το Κασμίρ λειτουργούσε υπό ένα ειδικό καθεστώς, διατηρώντας σχετική αυτονομία για δεκαετίες. Η εξαίρεση αυτή συνδεόταν με το γεγονός ότι το Κασμίρ αποτελεί την μοναδική Ινδική περιοχή όπου η πλειοψηφία του πληθυσμού ασπάζεται το Ισλάμ, και διασφαλιζόταν μέσω του Άρθρου 370 του Ινδικού Συντάγματος. Η επανεκλεγείσα κυβέρνηση του BJP υπό τον Πρωθυπουργό Narendra Modi κατάργησε το Άρθρο 370, οδηγώντας στο ξέσπασμα νέων βίαιων συγκρούσεων. Αν αναλογιστεί κανείς τη συνολική εικόνα, η κατάσταση στο Κασμίρ δεν διαφέρει πολύ από τις αντίστοιχες συγκρούσεις στο Χονγκ Κονγκ που απασχολούν τη διεθνή επικαιρότητα.
Ο θρησκευτικός εθνικισμός του Modi
Στις εθνικές εκλογές του Μαΐου, ο Πρωθυπουργός Modi και το κυβερνόν BJP κατάφεραν να εξασφαλίσουν μία εντυπωσιακή νίκη. Ξεχνώντας την πρώτη του προεκλογική εκστρατεία, όταν η οικονομική ανάπτυξη αποτελούσε το βασικό πρόταγμα, ο Modi δεν δίστασε να χρησιμοποιήσει μία σκληρή ρητορική όχι μόνο κατά του Πακιστάν, αλλά ακόμα και των Μουσουλμάνων πολιτών της Ινδίας. Η εξέλιξη αυτή δεν ήταν καθόλου παράξενη για όσους γνώριζαν την προηγούμενη ιστορία του ίδιου του Modi και του κόμματος BJP. Το BJP είναι ουσιαστικά ο πολιτικός βραχίονας της Ινδουιστικής οργάνωσης RSS, η οποία προωθεί τον θρησκευτικό εθνικισμό. Δημοσίως, ο Modi είναι υπερήφανο μέλος της RSS- άλλα μέλη της οποίας έχουν πολλάκις κατηγορηθεί για βίαιες επιθέσεις, ή και δολοφονίες, Ινδών Μουσουλμάνων.
Εντός αυτού του πλαισίου, η επιθυμία της κυβέρνησης του BJP να ελέγξει το Κασμίρ ευθυγραμμίζεται απόλυτα με τη συνολική πολιτική της, η οποία περιλαμβάνει και την αλλαγή παραδοσιακών τοπωνυμίων που παραπέμπουν στο Μουσουλμανικό παρελθόν της Ινδίας. Σύμφωνα με τους φόβους πολλών κατοίκων, η Ινδική κυβέρνηση στοχεύει εντέλει να μεταλλάξει τη δημογραφική πραγματικότητα στο Κασμίρ, αναγκάζοντας τους να μεταναστεύσουν. Παρά το γεγονός ότι η στρατηγική «απο-Ισλαμισμού» εντείνεται τα τελευταία χρόνια, προκαλώντας μεταξύ άλλων περαιτέρω τριβές με το Πακιστάν, η διεθνής κοινότητα μοιάζει να αδιαφορεί. Αυτή η απουσία από τα διεθνή μίντια απέχει πολύ από το συνεχιζόμενο ενδιαφέρον που επιδεικνύεται για άλλες παρόμοιες περιπτώσεις. Αντιθέτως, ο Modi θεωρείται ένας από τους πιο λαοφιλείς ηγέτες σε παγκόσμιο επίπεδο, με μία πραγματική στρατιά φανατικών υποστηρικτών. Αυτό δεν σημαίνει ότι η κυβέρνηση Modi δεν έχει φέρει ορισμένες θετικές μεταρρυθμίσεις στην Ινδία. Αξίζει, όμως, να μελετηθεί το αν, για παράδειγμα, κάποια αναπτυξιακά μέτρα μπορούν να αξιοποιηθούν πλήρως όταν ένα κράτος βρίσκεται σε μία αυξανόμενη κατάσταση εσωτερικού αναβρασμού, ενώ παράλληλα αντιμετωπίζει το ενδεχόμενο μίας γενικευμένης εξωτερικής σύγκρουσης.
Το Κασμίρ υπό πολιορκία
Οι πιο πρόσφατες εξελίξεις στο Κασμίρ φανερώνουν τη σκληρή στάση που έχει αποφασίσει να κρατήσει η Ινδική κυβέρνηση. Για εβδομάδες, οι Ινδικές αρχές είχαν διακόψει τη διαδικτυακή και τηλεφωνική πρόσβαση, είχαν κλείσει τα σχολεία και τα τζαμιά, ενώ οι διεθνείς οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στην περιοχή έχουν καταγράψει πολυάριθμες καταγγελίες για την ασύμμετρη αντίδραση των αρχών έναντι των διαδηλωτών. Η καταπάτηση δικαιωμάτων δεν αποτελεί νέο φαινόμενο στο Κασμίρ. Σύμφωνα με μία πρόσφατη έκθεση του ΟΗΕ, τόσο οι Ινδικές αρχές, όσο και οι Πακιστανικές, τείνουν να παραβλέπουν ακόμα και βασικά κεκτημένα, με την παράτυπη κράτηση πολιτών και τη χρήση στρατιωτικών πυρών κατά αμάχων να συνιστούν συνήθεις πρακτικές. Πέραν αυτού, οι σχέσεις μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν- δύο πυρηνικών δυνάμεων- βρίσκονται στο χειρότερο επίπεδο μετά από αρκετά χρόνια. Και μέχρι στιγμής, καμία άλλη διεθνής δύναμη δεν εμφανίζεται διατεθειμένη να μεσολαβήσει υπέρ της αποκλιμάκωσης. Αν και δεν είναι η πρώτη φορά που τα δύο κράτη έφτασαν κοντά στην πυρηνική απειλή, οι σημερινές πολιτικές συγκυρίες δεν αφήνουν πολλά περιθώρια για αισιοδοξία.
Το τρίγωνο του φόβου
Πιο ανησυχητικά, η ευρύτερη ζώνη που βρίσκεται το Κασμίρ είναι στρατηγικής σημασίας όχι μόνο για το Νέο Δελχί και την Ισλαμαμπάντ, αλλά και το Πεκίνο. Ο «Οικονομικός Διάδρομος Κίνας- Πακιστάν», ένα κρίσιμο κομμάτι του σχεδιασμού για τη BRI, περνάει μέσα από τις διαφιλονικούμενες περιοχές στο ευρύτερο Κασμίρ. H Κίνα και το Πακιστάν έχουν καταλήξει σε μία συμφωνία για τον εδαφικό έλεγχο, ωστόσο, η Ινδία έχει στο παρελθόν πολεμήσει και με τα δύο κράτη εξαιτίας των διαφορών τους. Το ενδεχόμενο ενός νέου πολέμου μεταξύ Ινδίας και Κίνας είναι μάλλον μακρινό, εντούτοις, ο διπλωματικός ανταγωνισμός των δύο θα είχε δυσάρεστες συνέπειες, τόσο για την ασφάλεια στην περιοχή, όσο και την παγκόσμια οικονομία.
Η Αντα Καλλιτέρη, είναι πτυχιούχος του Τμήματος Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών, Πάντειο Πανεπιστήμιο
new-economy.gr
Τίτλος-υπότιτλοι:new-economy.gr.
Σημαντική σημείωση: Οι απόψεις του κειμένου διαφέρουν (ενδεχομένως σημαντικά) από εκείνες του new-economy.gr και εκφράζουν αποκλειστικά τις απόψεις της συγγραφέως.
http://new-economy.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου