Μια κρίση πολιτισμού
Τα σήματα είχαν ήδη φτάσει, λανθάνοντα κι όμως ορατά. Εντός της τελευταίας κρίσης, η οποία έλαβε χώρα το 2007/2008, ορισμένοι παρατηρητές είχαν διαβάσει σε αυτήν την κρίση του καπιταλιστικού πολιτισμού, δηλαδή ενός οικονομικού μοντέλου που είχε γίνει ηγεμονικό μετά το 1989 σε παγκόσμιο επίπεδο, αλλά δεν μπορούσε πλέον να τροφοδοτεί τον προοδευτικό του χαρακτήρα . Αντίθετα, ειδικά στις δυτικές χώρες – εκείνες με «προηγμένο καπιταλισμό» – το μοντέλο αυτό έχει αρχίσει να δείχνει δημοσίως μια οπισθοδρομική αντιστροφή παρεμποδίζοντας, μπλοκάροντας, για παράδειγμα, αυτό που ονομάστηκε «κοινωνικός ανελκυστήρας».
Όταν οι συνθήκες και οι γενικές προσδοκίες της ζωής των νέων γενεών είναι χειρότερες από την προηγούμενη, γίνεται εμφανές ότι η πρόοδος όχι μόνον έχει σταματήσει, αλλά έχει ξεκινήσει την κίνηση προς τα πίσω.
Τις συνέπειες της οπισθοδρόμησης ήταν κατά κύριο λόγο υφίστανται οι εργαζόμενοι και οι οικογένειές τους, σε ολόκληρη τη Δύση, καθιστώντας την Ευρώπη και τις ΗΠΑ αντιμέτωπες με το φάσμα της μαζικής φτώχειας και των φτωχών εργαζομένων, working poors, εκείνων που βυθίζονται στη φτώχεια κι ας έχουν μιαν εργασία, επειδή οι αποδοχές έχουν γίνει πολύ χαμηλές. Παρ ‘όλα αυτά, σπαταλούσαμε τον χρόνο μας παίζοντας με μπιχλιμπίδια, με παρηγορητικές διατριβές.
Από τη μία πλευρά, η θεωρία της «σταγόνας, της περιστροφής». Εκείνης της αφήγησης σύμφωνα με την οποία αν η κοινωνική πόλωση είναι πιο έντονη και οι πλούσιοι πλουτίσουν περισσότερο, αργά ή γρήγορα αυτή η υπεραφθονία για λίγους θα αφήσει λίγο από αυτό τον πλούτο να στάξει και προς τα κατώτερα στρώματα (η αιματηρή πονηράδα του Flat Tax είναι αποτέλεσμα αυτής της λογικής ).Da un lato, la teoria dello “sgocciolamento”.
Από την άλλη βαυκαλιζόμασταν με την θέση-ελπίδα σύμφωνα με την οποία το φιλελεύθερο μοντέλο που χαρακτήρισε τη Δύση θα μπορούσε να συνυπάρχει πολύ καλά με τη σχεδιαζόμενη μείωση-χαμήλωμα των συνθηκών διαβίωσης- ζωής και των γενικών προσδοκιών του πληθυσμού (συνεπώς των συλλογικών κοινωνικών δικαιωμάτων), αλλά ότι δεν θα αμφισβητούσε ποτέ τη σφαίρα των ατομικών δικαιωμάτων του πολίτη.
Γύρω από τις δύο αυτές θέσεις χτίστηκε, όχι μόνο μια αφήγηση, αλλά ένα πραγματικό μοντέλο πολιτισμού: καπιταλιστικό, δυτικό, πολύ συχνά ευρωκεντρικό. Μια αφήγηση από την οποία έχουν εμπνευστεί με γεμάτα τα πνευμόνια και η φιλελεύθερη αριστερά, liberal-liberista, (η οποία έθαψε εκείνη την σοσιαλδημοκρατική) και δυστυχώς τομείς της ίδιας της «ριζοσπαστικής αριστεράς» (θάβοντας εκείνη την «ταξική») .
Είναι θέσεις, σχεδόν μια θρησκεία, όπως το «αόρατο χέρι των αγορών», την οποίαν τα γεγονότα έχουν δεσμευτεί να διαψεύσουν, οδυνηρά.
Το διαπιστώνουμε-επιβεβαιώνουμε εδώ, στην καρδιά και στην περιφέρεια της Ευρώπης, αλλά και στις Ηνωμένες Πολιτείες, δηλαδή στα επίκεντρα του «καπιταλιστικού πολιτισμού», που επί δεκαετίες είχε αντιταχθεί πρώτα στον υπαρκτό σοσιαλισμό και τώρα στον «ασιατικό δεσποτισμό» που ενσαρκώνει η Ρωσία και η Κίνα, ως μέρος, στο πλαίσιο ενός νέου παγκόσμιου ανταγωνισμού.
Όταν στην κοινωνία και την ψυχολογία των μαζών βλέπουμε τις επιπτώσεις των πυροβολισμών από το στόμα του Σαλβίνι και των ούγγρων, αυστριακών, βαυαρών ομοίων του, τις ανοησίες τους (μια γεωπολιτική σύμπτωση που μας ανατριχιάζει, σχεδόν όπως η Cavalcata delle Valchirie του Woody Allen) ή εκείνων του Trump στις ΗΠΑ , είναι εύκολο να καταλάβουμε πώς έχουν πάψει να υφίστανται όλοι οι ισχυρισμοί περί «ανώτερου δυτικού πολιτισμού» σε σύγκριση με τον υπόλοιπο κόσμο, είτε πρόκειται για τον πληγωμένο πονεμένο και φτωχό των μεταναστών από την Αφρική ή τη Λατινική Αμερική, είτε για εκείνον των χωρών BRICS που περιορίζουν συμπιέζουν και συγκρατούν ΑΕΠ και αγορές στο πρώην ευρω-αμερικανικό μπλοκ, που σήμερα διαχωρίζεται και βρίσκεται σε ανταγωνισμό στο εσωτερικό του.
Ο μόνος παράγοντας που αποκλείεται από κάθε προτεραιότητα – όταν σχεδιάζονται ή επιλέγονται οι λύσεις στα προβλήματα που προκαλεί μια παγκόσμια κρίση, όχι μόνο οικονομική αλλά και περιβαλλοντική, διατροφική-τροφολογική, ενεργειακή – έχει γίνει ο ανθρώπινος παράγοντας.
Οι φωνές που επαινούν και εγκωμιάζουν τα ναυάγια και τις βυθίσεις των πλοίων και τον αποκλεισμό, το μπλοκάρισμα των αποβιβάσεων στη Μεσόγειο, ή το τείχος στα σύνορα με το Μεξικό, δεν αποκαλύπτουν μόνο την αυξημένη κοινωνική απογοήτευση, αποθάρρυνση, εξαχρείωση και ήττα και τη γενική ανασφάλεια για το μέλλον, αλλά δείχνουν και την προσπάθεια των τάξεων που διοικούν – που πλέον έχουν καταστεί μοναχά «κυρίαρχες τάξεις», χωρίς καμία ηγεμονία – να παραμείνουν στη σέλα σπέρνοντας πόλεμο και αποδιοπομπαίους τράγους.
Είχε ήδη συμβεί στη δεκαετία του ’30, και για διορθωθεί προς το λιγότερο κακό χρειάστηκε ένας καταστροφικός παγκόσμιος πόλεμος, ο μεταβολισμός της φρίκης και της κοινοτοπίας του κακού, banalità del male, α] μέχρι την πλήρη απόρριψη όλων αυτών που δημιούργησαν Συντάγματα όπως το ιταλικό.
Για να εξορκιστεί αυτό το αιματηρό παρελθόν, στην Ευρώπη χτίσαν την Ευρωπαϊκή Ένωση και στις ΗΠΑ την ακίνητη εναλλαγή μεταξύ φιλελευθέρων και συντηρητικών. Αλλά ο ταξικός χαρακτήρας αυτών των λύσεων έχει αναπαράγει – σαν από εγχειρίδιο – τους διεστραμμένους μηχανισμούς κυριαρχίας: πρώτον εναντίον της εργασίας και των εργαζομένων, μετά στον ανταγωνισμό μεταξύ όμοιων (με την επιστροφή στους δασμούς, τον εμπορικό πόλεμο, τον προστατευτισμό), τέλος με την εξολόθρευση των υψηλών ανθρώπινων αξιών, στη δυτική ρητορική, σε θεμέλιο του πολιτισμού που γνωρίζουμε σχετικά με τους άλλους, τους «βαρβάρους». Η ζωή ενός «negro, νέγρου» αξίζει εκ νέου λιγότερο, ή ακόμα και τίποτα. Όπως εκείνη ενός τσιγγάνου, ενός μουσουλμάνου, ενός άστεγου-clochard, ενός αποκλεισμένου ανθρώπινου υποκειμένου ή που μπορεί να αποκλειστεί από την ανταγωνιστική λογική.
Είναι προφανές πως αμφότερες οι λύσεις – τόσο στην Ευρώπη όσο και στις ΗΠΑ – απέτυχαν, ανοίγοντας την κρίση του πολιτισμού.
Τι να κάνουμε λοιπόν; Στο σχεδόν προφητικό σενάριο του Μαρξ, υποδεικνύεται μια πρώτη υπόθεση, «ο ταξικός αγώνας τελειώνει με τη νίκη μιας τάξης πάνω από μια άλλη». Αυτό συνεπάγεται την προσπάθεια να ανατρέψουμε τον «ανθρώπινο παράγοντα» εναντίον αυτού του πολιτισμού που πεθαίνει και ακριβώς γι ‘αυτό πιο άγριου.
Η εναλλακτική λύση, εξάλλου, δεν θα άφηνε καμία διαφυγή, θα ήταν: «η κοινή καταστροφή των τάξεων που βρίσκονται σε αγώνα μεταξύ τους«.
α] Η κοινοτοπία του κακού έχει εντείνει τη σχέση μεταξύ της ικανότητας σκέψης, της ικανότητας να γίνει διάκριση μεταξύ σωστού και λάθους, της ικανότητας της κρίσης, και των ηθικών τους επιπτώσεων. στην Hannah Arendt
– © Αναπαραγωγή δυνατή κατόπιν ρητής συναίνεσης της συντακτικής ομάδας του CONTROPIANO
Τελευταία μετατροπή: STAMPA
Θέματα, Argomenti:
- alternative
- barbarie
- civilta
- classi
- competizione
- conflitto
- crisi
- dominio
- fattore umano
- liberali
- occidente
https://aenaikinisi.wordpress.com/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου