Η Ελλάδα είναι γεμάτη από παραδείγματα ανθρώπων που τίμησαν την θρησκεία και την πατρίδα!
«Όταν μου πειράξουν την πατρίδα και τη θρησκεία μου, θα μιλήσω, θα’ νεργήσω κι’ ό,τι θέλουν ας μου κάνουν» είπε ο Γιάννης Μακρυγιάννης.
Ο λόγος του πάντα διαχρονικός και επίκαιρος. Να τι απάντησε ο ηρωικός στρατηγός Μακρυγιάννης όταν τον πλησίασαν για να του πουν ότι πουλάει την Ελλάδα:
Τότε, εκεί που καθόμουν εις το περιβόλι μου και έτρωγα ψωμί, πονώντας από τις πληγές, όπου έλαβα εις τον αγώνα και περισσότερο πονώντας δια τις μέσα πληγές όπου δέχομαι δια τα σημερινά δεινά της Πατρίδος, ήλθαν δύο επιτήδειοι, άνθρωποι των γραμμάτων, μισομαθείς και άθρησκοι, και μου ξηγώνται έτσι:
«Πουλάς Ελλάδα, Μακρυγιάννη».
Εγώ, στην άθλιαν κατάστασίν μου, τους λέγω:
«Αδελφοί, με αδικείτε. Ελλάδα δεν πουλάω, νοικοκυραίγοι μου. Τέτοιον αγαθόν πολυτίμητον δεν έχω εις την πραμάτειαν μου. Μα και να τό’ χα, δεν τό’ δινα κανενός.
Κι’ αν πουλιέται Ελλάδα, δεν αγοράζεται σήμερις, διότι κάνατε τον κόσμον εσείς λογιώτατοι, να μην θέλει να αγοράσει κάτι τέτοιο».
Έφυγαν αυτοί. Κι’ έκατσα σε μίαν πέτραν μόνος και έκλαιγα. Μισός άνθρωπος καταστάθηκα από το ντουφέκι του Τούρκου, τσακίστηκα εις τις περιστάσεις του αγώνα και κυνηγιέμαι και σήμερον.
Κυνηγιώνται και άλλοι αγωνιστές πολύ καλύτεροί μου, διότι εγώ είμαι ο τελευταίος και ο χειρότερος. Και οι πιο καλύτεροι όλων αφανίστηκαν.
Αυτοί που θυσίασαν αρετή και πατριωτισμόν, για να ειπωθεί ελεύτερη η Ελλάδα κι’ εχάθηκαν φαμελιές ολωσδιόλου, είπαν να ζητήσουν ένα αποδειχτικόν που να λέγει ότι έτρεξαν κι’ αυτοί εις την υπηρεσίαν της Πατρίδος και Τούρκο δεν άφηκαν αντουφέκιγο.
Πήγε να’ νεργήσει η Κυβέρνηση και βγήκαν κάτι τσασίτες και σπιγούνοι, που δουλεύουν μίσος και ιδιοτέλεια, και είπαν «όχι».
Και είπαν και βρισιές παλιές δια τους αγωνιστές. Για να μην πάρουν το αποδειχτικόν, ένα χαρτί που δεν κάνει τίποτες γρόσια.
Πατρίδα να θυμάσαι εσύ αυτούς όπου, δια την τιμήν και την λευτερίαν σου, δεν λογάριασαν θάνατο και βάσανα. Κι’ αν εσύ τους λησμονήσεις, θα τους θυμηθούν οι πέτρες και τα χώματα, όπου έχυσαν αίματα και δάκρυα.
Θεέ, συχώρεσε τους παντίδους, που θέλουν να μας πάρουν τον αγέρα που αναπνέομεν και την τιμήν που με ντουφέκι και γιαταγάνι πήραμε.
Εμείς το χρέος, το κατά δύναμιν, επράξαμεν. Και αυτοί βγήκαν σήμερον να προκόψουν την Πατρίδα. Μας γέμισαν φατρία και διχόνοιαν. Και την Πατρίδα δεν την θέλουν Μητέρα κοινή. Αμορόζα εις τα κρεβάτια τους την θέλουν. Γι’ αυτό περνούν και ρεθίζουν τον κόσμον με τέχνες και καμώματα.
Και καζαντίσαν αυτοί πουγγιά και αγαθά και αφήκαν τους αγωνιστές, τις χήρες και τα ορφανά εις την άκρην. Αυτοί είναι οι ανθρώπινοι λύκοι, που φέραν δυστυχήματα και κίντυνον εις τον τόπον. Ας όψονται.
Τότε που η Τουρκιά εκατέβαινε από τα ντερβένια και ολίγοι έτρεχαν με ολίγα ντουφέκια, με τριχιές δεμένα, να πολεμήσουν, θέλοντας λευτεριάν ή θάνατον, οι φρόνιμοι ασφάλιζαν τις φαμελιές τους εις τα νησιά κι’ αυτοί τρέχαν εις ρεματιές και βουνά, μη βλέποντας ποτέ Τούρκου πρόσωπον. Κι’ όταν ακούγαν τα ντισμπάρκα των Τούρκων, τρέχαν μακρύτερα.
Τώρα θέλουν δικήν τους την Πατρίδα και κυνηγούν τους αγωνιστές.
Εγίναμε θηρία που θέλουν κριγιάτα (κρέατα) ανθρωπινά να χορτάσουν. Και χωρίζουν τον κόσμον σε πατριώτες και αντιπατριώτες. Αυτοί γίναν οι σημαντικοί της Πατρίδος και οι άλλοι να χαθούν. Δεν ξηγιώνται γλυκότερα να φυλάξωμεν Πατρίδα και να δούμεν λευτερίαν πραγματικήν.
Ρωμαίγικον δεν φτιάχνεται χωρίς ούλλοι να θυσιάσουν αρετήν και πατριωτισμόν. Και χωρίς να πάψει η μέσα, η δική μας τυραγνία.
Και βγήκαν τώρα κάτι δικοί μας κυβερνήτες, Έλληνες, σπορά της εβραιουργιάς, που είπαν να μας σβήσουν την Αγία Πίστη, την Ορθοδοξία, διότι η Φραγκιά δεν μας θέλει με τέτοιο ντύμα Ορθόδοξον.
Και εκάθησα και έκλαιγα δια τα νέα παθήματα. Και επήγα πάλιν εις τους φίλους μου τους Αγίους. Άναψα τα καντήλια και ελιβάνισα λιβάνιν καλόν αγιορείτικον.
Και σκουπίζοντας τα δάκρυά μου τους είπα:
«Δεν βλέπετε που θέλουν να κάμουν την Ελλάδα παλιόψαθα; Βοηθείστε, διότι μας παίρνουν, αυτοί οι μισοέλληνες και άθρησκοι, ό,τι πολυτίμητον τζιβαϊρικόν έχομεν.
Φραγκεμένους μας θέλουν τα τσογλάνια του τρισκατάρατου του Πάπα. Μην αφήσετε, Άγιοί μου αυτά τα γκιντί πουλημένα κριγιάτα της τυραγνίας να μασκαρέψουν και να αφανίσουν τους Έλληνες, κάνοντας περισσότερα κακά από αυτά που καταδέχθηκεν ο Τούρκος ως τίμιος εχθρός μας».
Ένας δικός μου αγωνιστής μου έφερε και μου διάβασεν ένα παλαιόν χαρτί, που έγραψεν ο κοντομερίτης μου Άγιος παπάς, ο Κοσμάς ο Αιτωλός.
Τον εκρέμασαν εις ένα δέντρον Τούρκοι και Εβραίοι, διότι έτρεχεν ο ευλογημένος παντού και εδίδασκεν Ελλάδα, Ορθοδοξία και Γράμματα.
Έγραφεν ο μακάριος εκείνος ότι:
«Ένας άνθρωπος να με υβρίσει, να φονεύσει τον πατέρα μου, την μητέρα μου, τον αδελφόν μου και ύστερα το μάτι να μου βγάλει, έχω χρέος σαν χριστιανός να τον συγχωρήσω.
Το να υβρίσει τον Χριστόν μου και την Παναγία μου, δεν θέλω να τον βλέπω».
Το χαρτί του πατέρα Κοσμά έβαλα και μου το εκαθαρόγραψαν. Και το εκράτησα ως Άγιον Φυλαχτόν, που λέγει μεγάλην αλήθειαν. Θα πω να μου γράψουν καλλιγραφικά και τον άλλον αθάνατον λόγον του.
«τον Πάπαν να καταράσθε ως αίτιον»
Θέλω να το βλέπω κοντά στα’ κονίσματά μου, διότι τελευταίως κάποιοι δικοί μας ανάξιοι λέγουν ότι αν τα φτιάξουμε με τον δικέρατον Πάπαν, θα ολιγοστέψουν οι κίντυνοι, τα βάσανα και η φτώχεια μας. Τρομάρα τους!!!
Και είπαν οι άθρησκοι που εβάλαμεν εις τον σβέρκο μας να μη μανθάνουν τα παιδιά μας Χριστόν και Παναγίαν, διότι θα μας παρεξηγήσουν οι ισχυροί.
Και βγήκαν ακόμη να’ ποτάξουν την Εκκλησίαν, διότι έχει πολλήν δύναμη και την φοβούνται. Και είπαν λόγια άπρεπα δια τους παπάδες.
Εμείς, με σκιάν μας τον Τίμιον Σταυρόν, επολεμήσαμεν ολούθε, σε κάστρα, σε ντερβένια, σε μπογάζια και σε ταμπούργια.
Και αυτός ο Σταυρός μας έσωσε. Μας έδωσε την νίκη και έχασε (οδήγησε σε ήττα) τον άπιστον Τούρκον. Τόση μικρότητα στον Σταυρό, τον σωτήρα μας!
Και βρίζουν οι πουλημένοι εις τους ξένους και τους παπάδες μας, τους ζυγίζουν άναντρους και απόλεμους.
Εμείς τους παπάδες τους είχαμε μαζί εις κάθε μετερίζι, εις κάθε πόνον και δυστυχίαν.
Όχι μόνον δια να βλογάνε τα όπλα τα ιερά, αλλά και αυτοί με ντουφέκι και γιαταγάνι, πολεμώντας σαν λεοντάρια.
Υπό ασφυκτική πίεση πέρασε το Oruc Reis και η πολεμική του συνοδεία από το Αιγαίο, καθώς το ελληνικό υποβρύχιο-«φάντασμα» που τρέμουν οι Τούρκοι «συνόδευσε» τα τουρκικά πλοία μέχρι το λιμάνι της Αττάλειας, δίνοντας έτσι ηχηρό μήνυμα κυριαρχίας και αποτροπής στην ελληνική υφαλοκρηπίδα.
Το «Oruc Reis» έδεσε στο λιμάνι της Αττάλειας, μετά από έναν πλου περίπου 48 ωρών κατά τον οποίο πέρασε από το Αιγαίο. Παρά την ισχυρή παρουσία φρεγατών και πυραυλακάτων της Τουρκίας, το Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό με την μέθοδο «σάντουιτς» είχε κλείσει σε ικανοποιητική απόσταση όλη την Τουρκική ναυτική αρμάδα όσο έπλεε στο Αρχιπέλαγος.
Λήξης της εγρήγορσης που τόσο διάστημα- περίπου τριών μηνών- δεν σταμάτησε ούτε μια μέρα; Φυσικά όχι, ίσα ίσα που από τώρα και στο μέλλον ξεκινούν όλα!
Το γεγονός πως αντί του αρχικού δρομολογίου που είχε δηλώσει το «Oruc Reis», με κατάπλου στο πειρατικό άντρο της Τουρκίας, στο λιμάνι της Σελεύκειας Ισαυρίας, από το οποίο έχουν παρελάσει όλα τα πλωτά μέσα των προκλήσεων της Άγκυρας και βρίσκεται πολύ πιο ανατολικά από την Αττάλεια, σίγουρα προβληματίζει.
Από την άλλη πλευρά, η απόφαση αλλαγής του λιμανιού μπορεί να είναι και μια ακόμη μπλόφα της Άγκυρας, όπως αναφέρει το Hellas Journal, που μονίμως αναζητά τους τρόπους να δει τα αντανακλαστικά της Ελλάδας και της Κύπρου.
Που έγκειται ο προβληματισμός στο Ελληνικό επιτελείο και στο Πολεμικό Ναυτικό; Σαφέστατα στο γεωγραφικό σημείο της Αττάλειας που βρίσκεται σε πολύ πιο κοντινή απόσταση και από την θαλάσσια περιοχή Νότια του Καστελόριζου κι ακόμη πιο κοντά από τα τμήματα της Ελληνικής υφαλοκρηπίδας, που πολύ πιθανό να επιχειρήσει μελλοντικά να βρεθεί κατά τις έρευνες το σεισμογραφικό «Oruc Reis».
Εν αναμονή της NAVTEX και των ερευνών
Οι πάντες στο Ελληνικό επιτελείο βρίσκονται σε κατάσταση αναμονής μέχρι να εκδοθεί η ναυτική οδηγία (navtex) από την υδρογραφική υπηρεσία της Τουρκίας (ο πιο πιθανός σταθμός είναι της Αττάλειας) που θα δηλώσει τις συντεταγμένες με τις οποίες δεσμεύει θαλάσσια περιοχή για τη διεξαγωγή σεισμικών ερευνών.
Αξιωματικοί του Πολεμικού Ναυτικού λένε ότι αν θελήσει να κλιμακώσει περαιτέρω τις Ελληνοτουρκικές σχέσεις η γείτονα, ίσως επιχειρήσει μετακίνηση του «Oruc Reis» για έρευνες και στα Ελληνικά τμήματα της υφαλοκρηπίδας.
Η Αθήνα από τη στιγμή που έφτασε στα χέρια της η πληροφορία για έρευνες και σε τμήματα της Ελληνικής υφαλοκρηπίδας, έχει διαμηνύσει με κάθε τρόπο ότι δεν πρόκειται να περάσει το Τουρκικό «γινάτι» και πως η απάντηση του Πολεμικού Ναυτικού θα είναι άκρως αποφασιστική. Υπάρχουν πολλοί επιχειρησιακά τρόποι να λάβουν μηνύματα όσοι έχουν αποφασίσει να κλιμακώσουν σε μια περιοχή η οποία σε καμία περίπτωση δεν ανήκει σ’ αυτούς.
Ίσως η προσπάθεια της Τουρκίας να περιλαμβάνει περισσότερες προκλήσεις, απλώς αυτή τη στιγμή είναι πολύ νωρίς να κάνει κανείς εκτιμήσεις, αν πρώτα δεν εκδοθεί η navtex για τις επικείμενες έρευνες.
Σ’ ότι αφορά την Κύπρο και τις ιδιαίτερα σοβαρές προκλήσεις που έχει δεχτεί ως κράτος, η Τουρκία εν μέρει έχει ολοκληρώσει τον κύκλο της περικύκλωσης. Το γεωτρύπανο «Fatih» έχει παραβιάσει την υφαλοκρηπίδα της Κύπρου, το σεισμογραφικό «Barbaros» παραβιάζει και με νέες ενέργειες την Κυπριακή ΑΟΖ και το γεωτρύπανο «Yavuz», στον κόλπο της Καρπασίας έχει παραβιάσει τα χωρικά ύδατα της Κύπρου.
Το «Oruc Reis» εφόσον πάρει εντολή για έρευνες στην Κύπρο σίγουρα αποτελεί ακόμη έναν προκλητικό κρίκο και μάλιστα ενόψει των συζητήσεων για το Κυπριακό.
Η Τουρκία εξέδωσε το βράδυ της Πέμπτης Navtex με την οποία ανακοινώνει νέα παράνομη γεώτρηση στην κυπριακή ΑΟΖ.
Η νέα Navtex που εξέδωσε η Άγκυρα αφορά το πλοίο-γεωτρύπανο «Πορθητή» και τίθεται σε ισχύ από τις 4 Σεπτεμβρίου.
Ο Πορθητής (Fatih) θα μετακινηθεί περίπου τέσσερα ναυτικά μίλια βορειοδυτικά του σημείου που βρίσκεται τώρα. Η νέα γεώτρηση προβλέπεται να διαρκέσει από τις 4 Σεπτεμβρίου έως την 1η Νοεμβρίου.
TURNHOS N/W : 0948/19 MEDITERRENEAN SEA DRILLING OPERATIONS, BY FATİH, SIEM KORKUT, SIEM ALTAN AND SIEM SANCAR BETWEEN 04 SEP – 01 NOV 19 IN AREA BOUNDED BY; 34 55.32 N – 031 29.25 E 34 55.33 N – 031 31.68 E 34 53.33 N – 031 31.72 E 34 53.30 N – 031 29.28 E WIDE BERTH REQUESTED.
Το Τουρκικό άγχος για το «Sub Ghost»
Σε κάθε περίπτωση οι μονάδες επιφανείας που «συνόδευσαν» ως οικοδεσπότες του Αρχιπελάγους το ερευνητικό και τα πολεμικά πλοία της Τουρκίας, παραμένουν στο Νοτιοανατολικό Αιγαίο, ενώ Νότια της Ρόδου η Ελληνική ναυτική παρουσία είναι πολύ πιο ενισχυμένη.
Δεν είναι τυχαίο πως εκτός του CN-235 που αδίκως ψάχνει τόσες μέρες το Ελληνικό υποβρύχιο τύπου 214, στον ιπτάμενο χορό των ερευνών τις τελευταίες ώρες μπήκαν και τα ανθυποβρυχιακά ελικόπτερα S-70 Sikorsky από τις φρεγάτες του Τουρκικού Πολεμικού Ναυτικού που βρίσκονται για ναυτικά γυμνάσια στο νοτιοανατολικό Αιγαίο, Νοτιοδυτικά του Καστελόριζου.
Πάντως η Άγκυρα δείχνει όχι μόνο μέσω των κατασκοπευτικών αεροσκαφών και των ανθυποβρυχιακών ελικοπτέρων ότι την «κόφτει» ιδιαίτερα το Ελληνικό «Sub Ghost», αλλά η αγωνία της φαίνεται και με την δέσμευση περιοχών για τουλάχιστον δυο δικά της υποβρύχια, υποδεέστερα τεχνολογικά σε σχέση με το Ελληνικό «214».
Είπα να μιλήσω για την θάλασσα, την κλέφτρα. Και, για τους κλεμμένους από δαύτη, τους ζωντανούς και τους πνιγμένους..
Είπα να μιλήσω για τους θαλασσοπνιγμένους, για κείνους που δεν τους έκλαψε κανείς και για τους άλλους που είχαν αγαπημένους τους πέρα στην στεριά. Κι ήταν η άσπλαχνη η κλέφτρα τους, η θάλασσα, αυτή που πικρό ποτήρι τους έδωσε να πιούν σαν πήρε τους ανθρώπους τους με βιά, δικούς της στο βυθό της, και εκείνοι μείναν’ μάταια να τους προσμένουν πίσω ναρθούν κοντά τους ζωντανοί, είτε να ξέρουν γιαυτούς πως θαλασσοπνιγήκαν, να τους κλάψουν τουλάχιστον για νεκρούς κι όχι για χαμένους….
Είπα να μιλήσω και για τους εραστές της. Πως τους γητεύει η κλέφτρα κείνους που λαίμαργα τους θέλει και κείνοι αφημένοι στην αγκαλιά της, δικοί της από τα πλανέματά της γινωμένοι- θαρρώντας τάχατες από επιλογή- μένουν να κοιμούνται αιώνια στο βυθό της ..
Μα νάταν η Θάλασσα, κλέφτρα ανθρώπων μοναχά..Ολόκληρους πολιτισμούς πόντισε στον βυθό της. Κι απ’ αυτούς, λίγους έχουμε ως τα τώρα βρει και για ακόμη λιγότερους έχουμε μάθει πως υπήρχαν..Η Λήθη που φέρνει η θάλασσα, η κλέφτρα. Να μην ξέρουμε τίποτε μαθές για τα κλεμμένα και τα ποντισμένα της..Αυτό θέλει. Ούτε καν να μάθουμε πως κάποτε υπήρχαν….
Α! Είναι κι άλλα που κλέβει η πανούργα.. Κρατάει, λένε, εφτασφράγιστα δικές της, τις μυστικές αγάπες των ανθρώπων.. Πολλά, πολλά τα κρυμμένα μυστικά της. Τα φυλάει στον δικό της τον κόσμο, κυρίαρχη όπου είναι.
Θαλασσοέρωτες, τραγικοί κι άκαρποι, απώλειες ανθρώπινες κι άλλες στα βάθη της, μυστικά χαμένα στο βυθό της, πένθη ψυχής ολούθε της σπαρμένα. Και, κλέφτρα ολουνών τους, η θάλασσα! Από τους ανιστόρητους χρόνους ως τα σήμερα. Ένας ολάκερος κόσμος από ψυχές ζωντανών και θαλασσοπνιγμένων που τις έκλεψε για πάντα στα βαθειά της νερά..
Ξένοι, οι ανθρώποι για την θάλασσα και ας την ερωτεύτηκαν πολλοί.. Έτσι ήταν και έτσι είναι. Αυτή έχει τον δικό της κόσμο μέσα της και τους δικούς της τους Κανόνες.. Κι ας δείχνει άστατη για μας. Είναι π’ απλώνεται ήρεμη και κρουσταλλένια να μας παρατηρεί, καθώς κι εμείς εκείνην, να πιστέψουμε πως μας καλοδέχεται κι ύστερα να που ανταριάζει σαν από το πουθενά και παίρνει μαζί της πολλούς από τους ταξιδευτές της.
Η θάλασσα, αυτό το Κυρίαρχο, το ανήμερο Θεριό. Κι ύστερα να, η αλμυρή γητεύτρα των ανοιχτών οριζόντων και των ταξιδευτών της που γυρίζει να λέει πως αυτή είναι αθώα για όσα δεινά μας προκαλεί, πως είναι ο άνεμος που στ’ αλήθεια φταίει και την οργιάζει..Πως είναι αυτός, ο κυρίαρχος σε αυτήν..
Κι έπειτα, μας καλεί να την ταξιδέψουμε και πάλι, να μας πάει- μας τάζει- σε άλλα μέρη, να μας δείξει τόπους κρυφούς κι άγνωστους, είτε μέσα της, είτε στις άκριές της. Από τις αρχές του κόσμου των ανθρώπων, έχει η θάλασσα και το λέει πως ξέρει για το πριν τους, για το τώρα και το μετά τους.. Λένε αλήθειες τα προαιώνια τα θεριά.. Και είναι πολλοί μες στους καιρούς, που τα τολμήσανε τα ταξίδια αυτά, γιατί η ψυχή τους «δεν ήταν μικρή», η πίστη τους δυνατή και η πεθυμιά τους, για τον πλούτο, την εξουσία, την ανακάλυψη, για το ταξίδι το ίδιο κι ακόμη πιο πολύ η ανάγκη των πολλών για την επιβίωση με το φευγιό, ακόμη πιο δυνατή και πιο μεγάλη..
Αναφορές μου, για τα θαλασσινά ταξίδια των ανθρώπων, για όποιους λόγους και αν τα έκαναν στο πέρασμα των αιώνων ως τους καιρούς μας των μεγάλων μεταναστεύσεων και ανακατατάξεων, για όσα η θάλασσα τους έδειξε, για κείνα που εκείνη τους έδωσε και άλλα που τους πήρε πίσω, για τους ταξιδευτές, τους πνιγμένους, για τους παραδομένους σ’ αυτήν, ένα ποίημα κι ένα τραγούδι, από μια χώρα θαλασσοβρεγμένη και θαλασσοκράτειρα παλιά, την Πορτογαλία.
Από την Πορτογαλία στην Ιβηρική χερσόνησο της γηραιάς Ηπείρου που έχει στα πόδια της τον μεγάλο ωκεανό και τα λυπητερά τραγούδια. Την όμορφη την χώρα με την μεγάλη προϊστορία και την σημαντική ιστορία. Επί έξι κοντά αιώνες, η Πορτογαλία ήταν η πρώτη κυρίαρχη ναυτική αυτοκρατορία του Κόσμου μας με αποικίες σ’ όλο τον κόσμο- σ’ αυτόν που ήδη ήξεραν και σε εκείνον που εκείνη ανακάλυψε. Τότε, οι μεγάλοι ωκεανοί και οι πλατειές θάλασσες γίνανε η μεγάλη πορτογαλική Θάλασσα. Είναι η χώρα με τους σπουδαίους θαλασσοπόρους εξερευνητές και ποντοπόρους της καταχτητές του κόσμου μας, όπως τους Infante D. Henrique, Gil Eanes, Vasco da Gama, Fernão de Magalhães κι’ άλλους ξακουστούς, π’ ανοίξαν’ νέους, αδιάβατους ως τότε θαλάσσιους δρόμους για τόπους μακρινούς και ανήκουστους. Με κείνους που διασχίζανε βαθειές και άγνωστες θάλασσες με κρυμμένους τόπους στις άκρες τους και ύστερα στους βυθούς τους, ίσα για το πλάτεμα του νου και της γνώσης και με τους άλλους της, τους εραστές των θαλασσών που από πάντα υπήρχανε παντού στον κόσμο. Και, έπειτα από τα τότε, ήρθαν οι καιροί που η Πορτογαλία ξέμεινε χώρα μικρή, με τις ελάχιστες πια αποικίες, που της μείναν’ σαν μέρος της μα μακρινό, με τον λιγοστό τον λαό της, κι απ’ αυτούς, πολλοί οι ναυτικοί της και οι ναυτιλλόμενοι από ανάγκη επιβίωσης, πιο πολλοί οι απλοί ψαράδες της, καθώς και και οι φτωχοί και πεινασμένοι της. Και που τα μελαγχολικά τα τραγούδια της έγιναν το σύμβολό της.
Πολλοί, λοιπόν, οι της Πορτογαλίας που ταξίδεψαν από τα χρόνια τα παλιά, μες από την θάλασσα και που ‘γίναν οι πρωτοπόροι στις ανακαλύψεις και τις διαβάσεις των νέων υπερπόντιων θαλάσσιων δρόμων κι άλλων χωρών, άλλων πολιτισμών και αλλιώτικων φυσικών πραγμάτων.. Τέτοιοι όπως ήδη είπα, οι θαλασσοπόροι της, οι εξερευνητές, μα και οι επιστήμονες, οι τυχοδιώκτες και οι φευγάτοι με πλοία και πλοιάρια από ανάγκη επιβίωσης (πρόσφυγες ή και παράνομοι), τέτοιοι οι καταχτητές για λογαριασμό της, επί άλλων τόπων και λαών προς δόξα, επέκταση και περίσσιο πλούτο, δικό της και δικό τους, από τα ληστρικά τους καμώματα, μα όχι μόνον..
Χάρις σ’ όλους αυτούς, τους ζωντανούς που γύρισαν και και τους πνιγμένους που χαθήκαν στις θάλασσες, έγινε ο άγνωστος ο κόσμος μας, γνωστός , με τα ωραία του, τα καλά του και τις ασχήμιες του. Χάρις σ’ αυτούς, το παρελθόν και το παρόν αλλού συνόρεψαν κι αλλού ενώθηκαν στο κάθε σήμερα ανά τους αιώνες.. Κάπως έτσι και η γνώση ταξίδεψε σ’ όλη την γη, δίνοντας πλούτο και στο πνεύμα, έτσι και μάθανε παντού οι ανθρώποι γιαυτήν ότι είναι στρογγυλή, έτσι και οι πολιτισμοί εμπλουτισμένοι ανορθώθηκαν.
Για να μπορεθούν όλα τούτα και άλλα πολλά, ήσαν πολύ περισσότεροι, δυσμέτρητοι, οι θαλασσοπνιγμένοι της, οι χαμένοι για πάντα στα καταραμένα τα νερά των θαλασσών, πως το λέει το ποίημα του Πεσσόα για το τρομερό το ακρωτήρι Bojador στην δυτική Σαχάρα. (Μπορείτε να διαβάσετε γιαυτό πιο κάτω)
Έτσι, μετά κείνους τους πρωτοπόρους, οι απανταχού της γης, όμοια σαν εκείνους τους παλιούς, περνώντας μέσα από τα θαλασσινά τους τα περάσματα, πασχίζουν ως τις μέρες μας να μάθουν τα καλοκρυμμένα μυστικά των θαλασσών και να ανακαλύψουν τόπους και μέσα της και άλλα πιο μακριά άκρια του κόσμου μας σ’αυτήν από όσα έχουν βρεθεί ως τα τώρα…..Και που ως τις μέρες μας, θαλασσοπνίγονται στον βυθό της, στις σπηλιές της στα βουνά και τις χαράδρες της.
Έτσι έγινε κι η θάλασσα ήταν ανέκαθεν μες στην ζωή όλων, των παλιών και νεώτερων θαλασσινών ως τα σήμερα, ένα μ’ αυτούς γινωμένη, πότε να τους καλοδέχεται και να τους δίνει απ΄την χάρη της, πότε να θεριεύει για να αποκλείσει από κείνα που ήθελε πάντα δικά της νάναι και άλλοτε η αχόρταγη απλά για να τους καταπιεί. Ηρωϊκός και επίπονος ανά τους αιώνες, ο αγώνας των ταξιδευτών των θαλασσών πάνω της και ύστερα μέσα της.. Έτσι ήταν και έτσι είναι..Και έρχεται πάντα κι οργιάζει η θάλασσα, το θεριό, και ξεσπά θανατερά σ’ όσους θαρρούν πως μπορούν να την καταχτήσουν και όσους δεν θα της δείξουν σεβασμό..Κι άλλοτε πάλι, καλοδέχεται στους κόλπους της, τις ψυχές και όσων κάναν’ την αποκοτιά να κάνουν σ’ αυτήν πολέμους αναμεταξύ τους κι ας τους έπαιρνε εκείνη που και δεν τους ήθελε.. Αρκεί που απ’ αυτούς, άλλοι το διακινδύνευαν για τους ίδιους ή τόθελαν για τους άλλους ..
Έτσι και μες από τέτοιους πολέμους των ανθρώπων στις θάλασσες, από τους καταχτητές των θαλασσών, από τους θαλασσοπόρους που τολμήσανε μ’ αυτούς ή χωρίς αυτούς για την εξερεύνηση, την γνώση, την επιβίωση ή και το κέρδος γινήκαν και οι αυτοκρατορίες των θαλασσών, πως τις ονόμασαν οι άνθρωποι για τις χώρες τους. Και αυτές δοξαστήκαν από τους λαούς τους κι απ’ τους άλλους για πόσο τους ήταν. Ύστερα γινήκαν μνήμη κι αναφορά προς τιμή ή απαξίωση. Ο,τι από τα δυο, αρκεί να μην παραπέσουν στην τρομερή την λήθη..
Κι είναι όλοι αυτοί οι τελευταίοι που μιλάν’ μες από το παρακάτω θαυμάσιο ποίημα του Πορτογάλου ποιητή Φερνάντο Πεσσόα. Του’ δωσε τον τίτλο «Mar Português» «Η θάλασσα της Πορτογαλίας» σε Τιμή και δόξα για κείνους τους Πορτογάλους θαλασσοπόρους καταχτητές και εξερευνητές που με τις ανακαλύψεις τους πλάτυναν την ανθρώπινη γνώση και φτειάξαν’ με πίστη και τόλμη, ενάντια στους κινδύνους, υπερβαίνοντας πόνους κι απώλειες, την πρώτη παγκόσμια αυτοκρατορία των θαλασσών. ΤηνΠορτογαλική αυτοκρατορία.Δείτε το διάσημο, το ποίημα αυτό στην φυσική του γλώσσα,, αποδοσμένο στην αγγλική από τον Alessandro Baruffi και στην ελληνική από μένα:
Ó mar salgado, quanto do teu sal
São lágrimas de Portugal!
Por te cruzarmos, quantas mães choraram,
Quantos filhos em vão rezaram!
Quantas noivas ficaram por casar
Para que fosses nosso, ó mar!
Valeu a pena? Tudo vale a pena
Se a alma não é pequena.
Quem quere passar além do Bojador
Tem que passar além da dor.
Deus ao mar o perigo e o abismo deu,
Mas nele é que espelhou o céu.
Oh salty sea, how much of your salt
Are tears of Portugal!
To get across you, how many mothers cried,
How many sons prayed in vain!
How many brides were never to marry
In order to make you ours, oh sea!
Was it worth it? Everything is worthy
If the soul is not small.
Who wants to go beyond Bojador*
Must go beyond sufferance.
God gave the sea peril and abyss,
Yet upon it He also mirrored the sky.
Ω αλμυρή θάλασσα, πόσο από το αλάτι σου
είναι τα δάκρυα της Πορτογαλίας!
Για να σε διασχίσουμε, πόσες μανάδες θρήνησαν, πόσα παιδιά προσευχήθηκαν μάταια! Πόσες νύφες ξεμείναν’ χωρίς άντρα
για να είμαστε δικοί σου,
ω θάλασσα!
Άξιζετονκόπο; Τοκάθετιαξίζειαν η ψυχή σου δεν είναι μικρή.
Όποιος θέλει να περάσει πέρα από το Bojador*
πρέπει να περάσει πέρα από τον πόνο
Ο θεός έδωσε στη θάλασσα τον κίνδυνο και την άβυσσο αλλά σ΄ αυτήν καθρεφτίζεται ο ουρανός
Κι αν ο Πεσσόα μίλησε με την φωνή των Πορτογάλων θαλασσοπόρων, καταχτητών, εξερευνητών και ταξιδευτών, για δόξα, τιμή και τόλμη και μεγάλη ψυχή στα ταξίδια τα μακρινά και τα επίπονα σε θάλασσες απόρθητες, τα μελαγχολικά τραγούδια εκείνων που μείναν’ πίσω στην στεριά της θάλασσας της Πορτογαλίας δεν μιλάν’ ούτε για δόξα, ούτε για τόλμη σε εξερευνήσεις, παρά τραγουδούν σα σε μοιρολόι για την μοίρα την κακιά, για την μάταια προσμονή εκείνων που περιμένουν ναρθούν από την θάλασσα, τραγουδούν για κείνους που κείνη έκλεψε ή τους πλάνεψε η ερωμένη, τραγουδούν τον πόνο και τον θρήνο, την φτώχεια, την μοναξιά της αγάπης τους και για όλα τα χαμένα που νοσταλγούν.. Και βέβαια, τραγουδάν τον έρωτα και το πάθος του, την αγάπη, την προσδοκία της, την τραγικότητά της. Και, στα τραγούδια τους η πορτογαλέζικη θάλασσα είναι κυρίαρχα παρούσα..
Έτσι όμοια και με τους λαούς άλλων θαλασσόβρεχτων τόπων για τις δικές τους τις θάλασσες, τους πνιγμένους τους, τους έρωτές τους , την φτώχεια και τα όνειρά τους, την ζωή και τον θάνατο. Από παλιά και ως τις μέρες μας.. Οι άνθρωποι του κόσμου μοιάζουν τόσο πολύ κι ας τους χωρίζουν αιώνες και τόποι..Και, έως τα σήμερα ταξιδεύουν στις θάλασσες και θαλασσοπνίγονται για τους ίδιους ή παρόμοιους και παραπλήσιους λόγους με τους παλιούς. Και, ως τα σήμερα κάνουν θαλάσσιους πολέμους, πειρατείες και επίσημους, και ακόμη τώρα μεταναστεύουν με πλοία και πλοιάρια πως οι παλιοί.. Και, συνεχίζουν να ερωτεύονται οι εραστές την πλανεύτρα τη θάλασσα προδίνοντας κειές που αφήνουν πίσω.. Αναλογίες.. Η Ιστορία των ανθρώπων κάνει κύκλους, αιματηρούς και επίπονους. Έτσι και οι άνθρωποι του Κόσμου φτειάχνουν πάντα και τραγούδια λυπητερά, και οι ποιητές τους μιλάν’ για αυτά στα ποιήματά τους.
Fados, αποκαλούν τα μελαγχολικά τους τραγούδια οι Πορτογάλοι. Πολλοί πολλοί λένε οτι κρατάν΄από τους σκλαβωμένους στις αποικίες τους στην Μαυριτανία και την Βραζιλία, σαν η Πορτογαλία ήταν η τρανή αυτοκρατορία κι άλλοι από πολύ πριν γίνει ο τόπος τους, κράτος ..Είπα και επέλεξα από αυτά, ένα νέο σχετικά, υπέροχο ερωτικό τραγούδι fados* το «Cancao do Mar» αποδοσμένο από την Dulce Pontes.
Το τραγούδι αυτό «Cancao do Mar», εμπνευσμένο από τα μεσαιωνικά τροβαδούρικα τραγούδια αγάπης, μιλάει για έναν παθιασμένο από έρωτα ναυτικό που πήγε με την βάρκα του να χορέψει στα αφρισμένα νερά της αγριεμένης θάλασσας και τότε εκείνη η θάλασσα που ξέρει τα μυστικά της καρδιάς των ανθρώπων και τις μυστικές τους αγάπες, βρυχόμενη του είπε οτι είναι εκεί όχι για να χορέψει μα επειδή εκείνος ήθελε να κλέψει μακρυά το απαράμιλλο φως από τα όμορφα μάτια της αγαπημένης του.
Κι ο άνθρωπος της θάλασσας τα είπε αυτά στην αγαπημένη του και την (προ) κάλεσε να πάει σε αυτόν για να μάθει η ίδια αν η θάλασσα έλεγε την αλήθεια. Να πάει κοντά του, να νοιώσει τον χορό της καρδιάς του και τότε αυτός – της υποσχέθηκε- οτι αν θα πάει να χορέψει με την βάρκα του, οτι δεν θα πάει πάλι εκεί που η θάλασσα είναι άγρια, ούτε και θα της μαρτυρούσε της θάλασσας ποτέ που πήγε να χαμογελάσει, να χορέψει, να ονειρευτεί, να ζήσει μαζί της.. Ακούστε το υπέροχο ερωτικό τραγούδι:
Οι στίχοι( lyrics) του τραγουδιού στα Πορτογαλικά, αγγλικά και ελληνικά ακολουθούν πιο κάτω.
1.Το ποίημα του μεγάλου ποιητή της Πορτογαλίας, Φερνάντο Πεσσόα με τον τίτλο «Mar Português», «Η θάλασσα της Πορτογαλίας» πρωτοδημοσιεύτηκε το 1934, ένα χρόνο πριν ο ίδιος πεθάνει, και ήταν μέρος της πρώτης εν ζωή ποιητικής του συλλογής που φέρει τον τίτλο «Mensagem«( Το μήνυμα) Το βιβλίο αυτό των μικρών ποιημάτων έχει τρία μέρη: «Brazão», η Πορτογαλική θάλασσα «και» Η συννεφιά » και σε αυτό ο ποιητής αναδεικνύει τη δόξα των Μεγάλων Πλοίων και των ηρώων τους, βλέποντας μέσα τους μια εικόνα της Χρυσής Εποχής και τα μεγάλα αρχέτυπα του πεπρωμένου της Πορτογαλίας.
2. Cape Bojador: Το ακρωτήρι του τρόμου. Στην δυτική Αφρική. Κοντά στην Μαυριτανία της Αφρικής, κάπου στο σημερινό Μαρόκο. Ο θαλάσσιος τόπος, ο απροσπέλαστος και ο θανατερός. Τέρατα της θάλασσας και κύματα ανταριασμένα και πανύψηλα λεν΄ οτι τον φύλαγαν’. Πίστευαν τότε οι ανθρώποι οτι εκεί ήταν το άκρο του Κόσμου της και οτι εκεί τελείωνε η γη. Δεκαπέντε φορές ήσαν που τα πολυάριθμα πλοία των ποντοπόρων Πορτογάλων προσπάθησαν να βρουν πέρασμα απ’ αυτήν την θάλασσα και δεκαπέντε απανωτές ήταν οι φορές που άνθρωποι και πλοία ρουφήχτηκαν στα άπατά της από τα θεριά της και τα τεράστια τα κύματά της.. Κι ο βασιλιάς τους συνέχιζε να τους στέλνει ίσα στον θάνατο.. Τελικά το 1434 ο πλοηγός Gil Eanes ήταν εκείνος που κατάφερε να το κατάχτησε ..Γύρισε πίσω στην χώρα τους με τριαντάφυλλα από την στεριά του για να το αποδείξει. Και, ένας νέος κόσμος ξεκίνησε να ανακαλύπτεται. Από την κατάχτηση αυτή, από το πέρασμα το θαλάσσιο που βρήκε ο αποκαλύφθηκε για τους πολλούς οτι η γη είναι στρογγυλή. Μέχρι τότε πίστευαν οτι ήταν επίπεδη. Και η επιθυμία για νέες ανακαλύψεις έγινε δίψα κι ο φόβος παραμέρισε στις ψυχές.
3. Με πηγή μου την Βικιπαίδια: Φάντος ή fandos που στα πορτογαλικά σημαίνει μοίρα ή πεπρωμένο, ονομάζεται ένα είδος μουσικής που εντοπίζεται τη δεκαετία του 1820 στην Πορτογαλία, σίγουρα όμως είχε παλαιότερες ρίζες. Η μουσική είναι μελαγχολική, το ίδιο κι οι στίχοι, που συχνά μιλούν για τη θάλασσα ή για τη ζωή των φτωχών. Η μουσική έχει σχέση με την πορτογαλική λέξη saudade, μια από τις δυσκολότερες λέξεις προς μετάφραση: είναι ένα είδος προσμονής, αλλά κι ένα μείγμα νοσταλγίας, λύπης, πόνου, ευτυχίας και αγάπης. Κάποιοι λάτρεις της μουσικής φάδο ισχυρίζονται ότι οι ρίζες της είναι ένα μείγμα της μουσικής των σκλάβων της Αφρικής με την παραδοσιακή μουσική των Πορτογάλων ναυτών και αραβικές επιρροές.
4. Οι στίχοι του «Cancao do Mar» στα πορτογαλικά, αγγλικά και στα ελληνικά:
Fui bailar no meu batel
Além do mar cruel
E o mar bramindo
Diz que eu fui roubar
A luz sem par
Do teu olhar tão lindo
Vem saber se o mar terá razão
Vem cá ver bailar meu coração
Se eu bailar no meu batel
Nao vou ao mar cruel
E nem lhe digo aonde eu fui cantar
Sorrir, bailar, viver, sonhar contigo
Vem saber se o mar terá razão
Vem cá ver bailar meu coração
Se eu bailar no meu batel
Nao vou ao mar cruel
E nem lhe digo aonde eu fui cantar
Sorrir, bailar, viver, sonhar contigo
I went to dance on my little boat,
There in the cruel sea,
And the sea was roaring,
Telling me I went there to steal away
The peerless light
Of the beautiful look in your eyes.
Come here to know if the sea is right,
Come here to see my heart dancing,
If I go dancing on my little boat,
I won’t go to the cruel sea,
Nor will I tell it where I went
To smile, dance, dream, live with you.
Πήγα να χορέψω στη βάρκα μου
πέρα από την άγρια θάλασσα
και η θάλασσα βρυχιόταν και μου’ ‘λεγε
Ότι πήγα εκεί να κλέψω
το απαράμιλλο φως, στο βλέμμα των ωραίων σου ματιών
Έλα εδώ να μάθεις εάν η θάλασσα θα έχει δίκιο,
Έλα δω να νοιώσεις την καρδιά μου να χορεύει
Αν πάω να χορέψω στην βάρκα μου,
Δεν θα πάω πέρα στην άγρια θάλασσα
Κι ούτε θα της μαρτυρήσω που πήγα να τραγουδήσω,
να χαμογελάσω, να χορέψω, να ζήσω, να ονειρευτώ
μαζί σου!
5. Οι ζωγραφικοί πίνακες στο κείμενό μου είναι: α) Ο της κεφαλίδας και ο δεύτερος από πάνω με την γυναίκα που παρατηρεί την θάλασσα, είναι έργα του Αμερικανού ζωγράφου Winslow Homer (1836 – 1910), β) Ο πίνακας με τα ναυάγια και τους ναυαγούς στην αγριεμένη θάλασσα είναι του Άγγλου ζωγράφου Joseph Mallord William Turner( J.M.W). (1775-1851), και γ) Ο πίνακας με το γυναικείο προφίλ, είναι έργο της σύγχρονής μας Πολωνής ζωγράφου Agnieszka Wencka.
μεγάλο ωκεανό και τα λυπητερά τραγούδια. Την όμορφη την χώρα
Το τραγούδι αυτό 
φύλαγαν’. Πίστευαν τότε οι ανθρώποι οτι εκεί ήταν το άκρο του Κόσμου της και οτι εκεί τελείωνε η γη. Δεκαπέντε φορές ήσαν που τα πολυάριθμα πλοία των ποντοπόρων Πορτογάλων προσπάθησαν να βρουν πέρασμα απ’ αυτήν την θάλασσα και δεκαπέντε απανωτές ήταν οι φορές που άνθρωποι και πλοία ρουφήχτηκαν στα άπατά της από τα θεριά της και τα τεράστια τα κύματά της.. Κι ο βασιλιάς τους συνέχιζε να τους στέλνει ίσα στον θάνατο.. Τελικά το 1434 ο πλοηγός 
